Ηλεκτροκαρδιογράφημα

Τι είναι το ηλεκτροκαρδιογράφημα;

Το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) είναι γράφημα των μεταβολών των ηλεκτρικών δυναμικών που δημιουργούνται από την ηλεκτρική διέγερση της καρδιάς. Τα ηλεκτρικά ερεθίσματα, δηλαδή λιλιπούτεια ηλεκτρικά δυναμικά, παράγονται από το σύστημα παραγωγής και αγωγής των διεγέρσεων που διαθέτει η καρδιά (βλέπε περιγραφή του στο άρθρο για τους βηματοδότες) και μεταφέρονται στον τελικό αποδέκτη που είναι το μυοκαρδιακό κύτταρο. Την ηλεκτρική διέγερση ακολουθεί η σύσπαση του μυοκαρδιακού κυττάρου και εν συνεχεία ακολουθεί η αποκατάσταση των ηλεκτρικών δυναμικών στην αρχική κατάσταση. Όλη η αλληλουχία (σειρά) των μεταβολών των δυναμικών καταγράφεται και έτσι παράγεται το ηλεκτροκαρδιογράφημα. Τα δυναμικά καταγράφονται από διάφορες γωνίες και έτσι ο πλούτος των πληροφοριών αυξάνει σημαντικά.

ΗλεκτροκαρδιογράφημαΤα διάφορα επί μέρους στοιχεία ενός καρδιακού κύκλου όπως καταγράφονται στο ηλεκτροκαρδιογράφημα (αριστερά) και πλήρες φυσιολογικό ηλεκτροκαρδιογράφημα (δεξιά).

Η διαγνωστική αξία του ηλεκτροκαρδιογραφήματος

Το ΗΚΓ εισήχθη στην καρδιολογική διαγνωστική πριν 6 δεκαετίες, καθιερώθηκε γρήγορα και παραμένει μέχρι σήμερα αναπόσπαστο συστατικό της καρδιολογικής εξέτασης. Η εξαγωγή συμπερασμάτων από την μελέτη του γραφήματος των ηλεκτρικών δυναμικών είναι πολύτιμη, καθώς οι αποκλίσεις από το φυσιολογικό είναι ενδεικτικές διαφόρων παθολογικών καταστάσεων της καρδιάς. Έτσι με το ΗΚΓ θα θέσουμε την διάγνωση οξέος ή παλαιού εμφράγματος, της κολπικής μαρμαρυγής, του κολπικού πτερυγισμού, της κολπικής ή κοιλιακής ταχυκαρδίας, της κολπικής ή κοιλιακής βραδυκαρδίας, διαφόρων τύπων κολποκοιλιακού αποκλεισμού, υπερτροφίας του μυοκαρδίου κόλπων και κοιλιών, διάταση των κόλπων, ανατομικών βλαβών του συστήματος αγωγής (αποκλεισμός του δεξιού ή αριστερού σκέλους) προχωρημένων διαταραχών ηλεκτρολυτών, τοξικής δράσης καρδιακών φαρμάκων, την ίδια την παύση της καρδιάς. Ακόμη αν υπάρχουν ευρήματα μπορεί να μας βοηθήσουν στην περικαρδίτιδα, στα οξέα στεφανιαία σύνδρομα, σπανιότερα στη πνευμονική εμβολή.

Η αξιοπιστία του ηλεκτροκαρδιογραφήματος

Αν και ο κατάλογος των καταστάσεων που διαγιγνώσκονται με το ηλεκτροκαρδιογράφημα είναι μεγάλος πρέπει να γνωρίζουμε ότι η απουσία ευρημάτων δεν οδηγεί μετά βεβαιότητας στον αποκλεισμό ορισμένων εξ αυτών. Έτσι πάντα πρέπει να λαμβάνεται υπ όψη η συνολική κλινική κατάσταση, ιδιαίτερα όταν πιθανολογούμε επικίνδυνες για την ζωή καταστάσεις, όπως τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα και οι παροξυσμικές αρρυθμίες. Η καταγραφή του καρδιογραφήματος συνεχώς για ένα-δύο 24ωρα (HOLTER) μπορεί να προσφέρει πρόσθετη βοήθεια αφού αυξάνει η πιθανότητα καταγραφής ευρημάτων.